“Pas op voor dit, pas op voor dat…”
“Kijk uit.”
“Doe maar normaal.”
Het begint al in de buik, deze conditionering. Wat is de boodschap die jij hebt meegekregen als kind? Hoe bewust ben jij met jouw conditionering bezig? In deze blog willen we je graag bewust maken van wat taal en observatie voor invloed kan hebben op je leven. Om te leven met een flinke dosis meer lef.
Wat betekent lef?
Etymologisch gezien komt lef als leenwoord uit het Jiddisch. In het Hebreeuws staat lef (geschreven als lev) voor “hart”. Dat is ook exact hoe we lef zien. Het openen van je hart voor de mogelijkheden. Voelen wat je echt nodig hebt. Niet alleen vanuit je hoofd blijven denken, maar ook juist vanuit moed en kracht in het leven durven staan.
De taal die je spreekt wordt realiteit
Ben jij je bewust van de taal die je spreekt? Dat er een verschil is tussen beschrijvende en verklarende taal? De conditionering van het brein begint al in de baarmoeder. Als kind ben je van nature geen angsthaas. Je wil continu ontdekken, ontwikkelen en leren. Je hoort alles wat je ouders uitspreken. En gelooft na verloop van tijd dat die woorden de ‘waarheid’ zijn.
Hoor je bijvoorbeeld veel ‘Nee’ in het eerste jaar van je opvoeding. Of hoor je veel ‘pas op’, ‘kijk uit’. Dan leer je in goed/fout en vooral in angst te denken. De meeste kinderen vinden het heerlijk om vies te worden, in plassen te stampen, andere wegen te pakken dan de gebaande paden. De vraag is of jij daarin ook gestimuleerd werd. Of dat je ouders continu als een schaapherder er bovenop zaten.
Angst, angst, angst is tegenwoordig de nieuwe cultuur van de maatschappij in Nederland. De taal die je hoorde als kind, is hoe je zal denken in de toekomst. Hoe je nu denkt.
Verklarende taal is vele malen krachtiger dan beschrijvende taal. Wat je verklaart is wat zal uitkomen in het leven. Het is dat wat je zegt, dat doe je ook. Bijvoorbeeld: “Morgen om 16:00 ligt dat rapport op je bureau.” Beschrijvende taal gaat uit van omschrijven wat zou kunnen, of wat al is geweest. Het zorgt voor onduidelijkheid, je hebt veel woorden nodig om iets te zeggen. En je weet nog steeds niet of iemand het gaat doen of niet. Bijvoorbeeld: “Omdat ik me gisteren niet zo lekker voelde moet ik even kijken of het lukt om dat rapport voor morgen af te maken.” Voel je het verschil?
Hieronder bruikbare tips, hoe je krachtige taal kunt spreken dat zorgt voor lef. Dat je uit de comfortzone durft te blijven stappen. Zoals je van nature was. Dit kan je je kind(eren) ook leren.
Tips dat je kan uitspreken in verklarende taal
| Beschrijvende taal | Verklarende taal |
| Ik zal even kijken of ik je vandaag nog een mail kan sturen. | Ik stuur je voor het eind van de werkdag antwoord. |
| Wat een mooie dag. | Deze dag ga ik daadkrachtig zijn in al mijn gesprekken. |
| Laat maar weten wanneer je kunt bellen. | Ik bel je om 16:00. |
Misschien voel je hier ook het verschil. Het gaat niet alleen om hoe je het uitspreekt, het gaat er ook om wat je ermee doet. In de linkse kolom voelt het alsof je
Natuurlijke kenmerken van de mens
Om met meer lef te leven is het handig om de natuurlijke kenmerken van de mens te begrijpen. Om te begrijpen hoe het brein werkt en waar de mens voor bedoeld is. Je bent zijn gelukkig als je weet waar je goed in bent, waar je kwaliteiten liggen en welke talenten je kan ontwikkelen. Hoe beter jij jezelf kent, des te makkelijker je lef in het leven kan inzetten. Het geeft je power, lef en moed om nieuwe uitdagingen aan te gaan.
Wat zijn eigenschappen, kwaliteiten en talenten?
Qua betekenis lijken deze drie begrippen erg op elkaar maar toch zijn er wel wat verschillen:
Eigenschappen
Het gaat om intrinsieke kenmerken of karakteristieken die onmiskenbaar zijn aan een persoon. Het zijn stabiele en diepgewortelde kenmerken die de neiging hebben om consistent te zijn over verschillende situaties en tijd. Denk aan eerlijkheid, vriendelijkheid, assertiviteit en openheid.
Talenten
Een natuurlijke aanleg, de bekwaamheden of vaardigheden die iemand van nature bezit. Talenten kunnen worden aangeboren of ontwikkeld en hebben vaak betrekking op specifieke activiteiten of gebieden zoals muzikaal talent, wiskundig talent, leiderschapstalent, en communicatief talent.
Kwaliteiten
Kwaliteiten zijn positieve eigenschappen of kenmerken die iemand in staat stellen uit te blinken in bepaalde aspecten van het leven, werk of relaties. Kwaliteiten kunnen een combinatie zijn van eigenschappen en talenten. Denk aan veerkracht, empathie, integriteit en doorzettingsvermogen.
Je hebt een talent als:
- het past bij wie je bent…
- je opwinding voelt als je deze eigenschap gebruikt…
- je snel leert als je deze kwaliteit gebruikt…
- je er energie van krijgt als je deze kwaliteit gebruikt.
Hoe kun je je eigen eigenschappen, kwaliteiten en talenten dan ontdekken? Hoe beter je jezelf observeert, hoe meer je gaat zien van je eigen vaardigheden. Hoe leuk is het als je hier bewust van bent. En je daarmee je eigen lef kan laten groeien.
Observeer en leer
Het geeft je meer zelfvertrouwen, zelfinzicht en je durft daardoor ook meer nieuwe dingen uit te proberen. Je durft steeds meer buiten de gebaande paden te leven. Het zorgt ervoor dat je steeds meer lef kan ontwikkelen. Hoe fijn is het om zorgeloos, blij en in vrijheid te kunnen leven! Hieronder punten die je kunt toepassen bij het ontdekken van jouw kwaliteiten.
Door goed te observeren:
- Hoe je dingen aanpakt
- Hoe je reageert in bepaalde situaties
- Hoe je omgaat met vrienden en familie
- Hoe je creatieve oplossingen bedenkt
- Wat je graag en vaak doet
- Vooral waar je blij van wordt.
Een leven vol lef is ook leren dealen met angst
In ons huidige schoolsysteem en de maatschappij wordt helaas niet altijd genoeg aandacht besteed aan de emotie angst. Angst is een emotie die we als mens altijd zullen ervaren. Het gaat er dan ook niet om dat je van angst dient af te komen. Maar vooral dat je leert hoe je met angst kan dealen.
We leven in een angstcultuur waarin vooral wordt gekeken naar goed en fout, waarin we als mens worden vergeleken met anderen. En dat begint al op de basisschool. Met het behalen van cijfers. Met onvoldoende, voldoende, goed.
Angst is een enorm krachtige emotie. Het kan je zomaar beroven van geweldige ervaringen. En je durft gewoon niet (meer). Kun jij je herinneren wanneer angst (of stress) jou beroofd heeft van een geweldige kans? Zo ja, dan vraag je je nu natuurlijk af hoe je dat aapje tot zwijgen kunt brengen. En dát is nu juist de verkeerde vraag! De betere vraag luidt: “Hoe ga ik dealen met deze angst(en)?”.
Trevor Ragan heeft het in zijn TEDx-talk over “Dancing with Fear”. Spreek je aapje niet tegen. Gebruik je angst, voel je angst. Hij behandelt vier triggers, die bij angstgevoelens oproepen, namelijk:
- Onzekerheid
- Aandacht
- Verandering
- Strijd
Voor het aapje in je hoofd is de wereld gewoon zwart of wit. Onzekerheid? Bam! Angst! Alle ogen op jou gericht? Verandering of strijd? Bam! Stress! Angst!
En laten we wel zijn: je voelt geen angst bij zekerheid, geen aandacht, geen verandering en geen strijd. En dat is toch niet wat jij wilt, toch? Maar zorg er wel voor dat jouw angst niet achter jouw stuur gaat zitten. Erken je angst (angst mag er zijn), maar plaats angst bewust op de achterbank. Jij zit achter het stuur! Deze vaardigheid om je angst – en (potentiële) stress – op de achterbank te plaatsen kun jij jezelf aanleren.
Bij angst is de intensiteit totaal irrationeel omdat het bij anderen niets hoeft uit te lokken. Denk bijvoorbeeld aan de angst voor spinnen. In tegenstelling tot angst, ervaar je bij stress een bepaalde spanning die langer kan aanhouden. Naarmate stress in het leven aanhoudt, word je er niet immuun, maar juist gevoeliger voor. Op die manier bouwen angst en stress zich op en uiten ze zich in nieuwe gedrags- en gewoontepatronen. Hoewel je rationeel weet dat je overmatig kan reageren, denkt het brein echter dat de niveaus van angst en stress die je ervaart ‘normaal’ zijn. En daardoor blijf je zo reageren. Wil je ontstressen, dan is ontspanning essentieel.
De aap in je hoofd kun je ook vergelijken met een orkest dat in je hoofd speelt. Je hoeft dat orkest niet op de voorgrond te laten spelen, maar als een soort achtergrondmuziek. Het neemt je niet in beslag, het is er gewoon.
Het brein maakt voortdurend nieuwe verbindingen op basis van vorige ervaringen. Hierdoor kun je gestrest raken en angstig worden van situaties waar je je vroeger niet druk over zou maken. Stress en angst kan je fysiek en emotioneel uitputten, waardoor je zelfs nog gevoeliger wordt voor stress en angst. Ook psychosomatische klachten komen voort uit angst en stress en zijn zichtbaar in het lichaam.
De weg maar meer lef
- Kies voor het ervaren van situaties die je altijd spannend vond, zo kan je eraan wennen dat bijvoorbeeld presenteren helemaal niet zo eng is als je altijd dacht.
- Schrijf op wat je voelt in je lichaam als je denkt aan een spannende situatie. En noteer wat er allemaal kan gebeuren. Welke emoties wil je niet ervaren?
- Daarna vraag je je af of dit feiten zijn, of verhalen gecreëerd door het verleden, waar de gedachten vandaan komen.
- Ga de angst doorvoelen. Adem drie keer diep in en rustig uit, zodat je hoofd leeg raakt, herhaal dit tot het ‘aapje’ in het hoofd stil is
- Door ademhaling creëer je ruimte in het hoofd. En als het hoofd stil is, ervaar je minder angst. Noteer vervolgens welke emoties je juist wel wil ervaren. Noteer deze als basis voor het tonen van lef in de volgende spannende situatie.
In deze blog krijg je de basis over hoe jij jezelf kunt ondersteunen om meer met lef te leven. Er zijn vele soorten angst die we in deze blog nog niet hebben toegelicht. In een volgende blog leggen we meer uit over de verschillende soorten angst en hoe je daarmee kan leren dealen.
